Σενάρια για μια άλλη κυβέρνηση...

Του Γιάννη Παντελάκη , liberal.gr

Και οι συζητήσεις ξανα-άρχισαν. Μετά τον Σακελλαρίδη ποιος; Θα τον ακολουθήσουν και άλλοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ; Κάποιοι από αυτούς θα ανεξαρτητοποιηθούν; Υπάρχουν άλλοι πρόθυμοι ν' ακολουθήσουν τον δρόμο του Νικολόπουλου των ΑΝΕΛ; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα και ενδεχόμενα άρχισαν ήδη να διατυπώνονται.

Με δεδομένη την εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά και τα ακόμα πιο επώδυνα μέτρα που αναμένεται να φέρει σύντομα η κυβέρνηση στη Βουλή (π.χ. ασφαλιστικό), πιθανότητες να μην συνεχίσει να κυβερνά το ίδιο σχήμα υπάρχουν. Δεν ξέρω αν είναι αρκετές ή όχι, αλλά υπάρχουν. Το ενδεχόμενο που συγκεντρώνει πολύ μικρές πιθανότητες να συμβεί είναι αυτό της επανάληψης εκλογών. Φανταζόμαστε όλοι τους λόγους.

Βέβαια, εξετάζοντας σενάρια και πιθανότητες, πάντα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας την περίοδο 1990-1993. Όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη κρατήθηκε στην εξουσία για τρία ολόκληρα χρόνια με μόλις 150 έδρες και με τον περίφημο Κατσίκη (ο οποίος εξελέγη με τη ΔΗΑΝΑ του Κ. Στεφανόπουλου και αμέσως μεταπήδησε στη Ν.Δ.)! Εννοώ ότι και μια εντελώς οριακή πλειοψηφία μπορεί να δώσει αρκετό χρόνο διακυβέρνησης.

Ωστόσο, αυτό ήταν η εξαίρεση. Ο κανόνας λέει πως ιδιαίτερα στις εποχές των μνημονίων η διατήρηση ισχυρής πλειοψηφίας είναι ζητούμενο. Μην ξεχνάμε πως στο προηγούμενο μνημόνιο σε μια μόνο ψηφοφορία, 22 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και 21 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας που καταψήφισαν, απείχαν ή διαφοροποιήθηκαν, είδαν τη διαγραφή από τους αρχηγούς τους.

Αν λοιπόν, η κυβέρνηση έχανε τη σχεδόν οριακή πλειοψηφία που διαθέτει σήμερα, τι θα ήταν δυνατόν να συμβεί; Ποια σενάρια είναι τα πιο πιθανά και τι παρενέργειες θα είχαν;

Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει από το ΠΑΣΟΚ ή το Ποτάμι (ή και από τα δύο) να μετάσχουν στην κυβέρνηση. Μια πιθανή παρενέργεια σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ήταν οι ΑΝΕΛ ν' αποχωρούσαν από την κυβέρνηση. Όχι επειδή έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα συνεργασίας με τα δυο αυτά κόμματα (ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ δεν διακρίνεται για την πολιτική του συνέπεια, θα μετείχε σε οποιοδήποτε πολιτικό σχήμα με οποιονδήποτε), αλλά επειδή θα ήθελε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά μια τέτοια κίνηση μήπως και επιβιώσει ως πολιτικό σχήμα στο μέλλον. Ίσως και τα δυο άλλα κόμματα να έβαζαν μια τέτοια προϋπόθεση. Να συνεργαστούν, δηλαδή, με τον ΣΥΡΙΖΑ με την προϋπόθεση να έφευγαν οι ΑΝΕΛ.

Ανεξάρτητα της στάσης των ΑΝΕΛ, υποθέτουμε ότι σχηματιζόταν ένα τέτοιο κυβερνητικό σχήμα: ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ- Ποτάμι. Μια σοβαρή παρενέργεια θα ήταν ν' αντιδράσουν πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Και τα δυο αυτά κόμματα (ΠΑΣΟΚ-Ποτάμι)
έχουν δαιμονοποιηθεί από την ίδια την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πρώτα απ' όλα. Το ένα (ΠΑΣΟΚ) είναι κομμάτι του «παλιού διεφθαρμένου κομματικού συστήματος που μας οδήγησε ως εδώ». Το άλλο (Ποτάμι) είναι «το κόμμα που φτιάχτηκε κατ' εντολή συγκεκριμένων συμφερόντων». Πώς ο ΣΥΡΙΖΑ (που δημιούργησε ένα τέτοιο πολωτικό κλίμα) θα συνεργαζόταν κυβερνητικά με τα κόμματα αυτά; Και πόσο πιθανό θα ήταν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που έχουν υιοθετήσει μια τέτοια λογική, να συμφωνούσαν σε μια τέτοια συνεργασία;

Θεωρητικά πάντα, υποθέτουμε πως καταφέρνουν τελικά μια τέτοια συνεργασία, με όποιες παρενέργειες και αν αυτή έχει. Με βάση ποιο πρόγραμμα θα προχωρούσε μια τέτοια συνεργασία; Η προφανής απάντηση είναι το μνημόνιο, το οποίο άλλωστε έχουν ψηφίσει και τα τρία αυτά κόμματα. Ωστόσο, έως τώρα, έχουμε δει ότι ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι επικρίνουν τον ΣΥΡΙΖΑ για το πώς διαπραγματεύτηκε το νέο μνημόνιο, για τον τρόπο εφαρμογής του, αλλά και για τα περίφημα ισοδύναμα. Μπορεί, με βάσει όλα αυτά, να καμφθούν οι δυσκολίες και να πραγματοποιηθεί ενός τέτοιου είδους συνεργασία στο όνομα της «ευρωπαϊκής πορείας» ή ενός ανάλογου διακυβεύματος;

Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη παράμετρος που μπορεί ν' αποτρέψει μια τέτοια συνεργασία. Κόμματα που πρωταρχικό στόχο
έχουν την πολιτική επιβίωση και την αύξηση της επιρροής τους, έχουν σοβαρούς λόγους να χρεωθούν πολιτικά τις επιλογές του
ΣΥΡΙΖΑ; Γιατί -θα σκεφτούν πολλά στελέχη τους- ν' αναλάβουν το κόστος εφαρμογής ενός μνημονίου το οποίο τα ίδια μεν ψήφισαν, αλλά δεν συμμετείχαν στη διαμόρφωσή του; Δεν θα υπολογίσουν επιπλέον αυτό που συνέβη με όλα σχεδόν τα μικρότερα κόμματα των κυβερνητικών σχηματισμών που εφάρμοσαν μνημόνια; Την εξαφάνισή τους δηλαδή (ΛΑΟΣ, ΔΗΜΑΡ).

Κάποιοι στη χώρα (θεσμικοί και εξωθεσμικοί) και τώρα και παλαιότερα μιλάνε για την ανάγκη ενός μεγάλου συνασπισμού κατά το πρότυπο της Γερμανίας. Είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο; Λογικά όχι. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε και τα δυο κόμματα (αλλά ιδιαίτερα τον ΣΥΡΙΖΑ) σε ισχυρές αναταράξεις που μπορεί να έφταναν σε διάλυση τους. Μια τέτοια επιλογή (με τη συμμετοχή και άλλων μικρότερων κομμάτων), αν ακολουθείτο, θα είχε μόνο έναν προσωρινό χαρακτήρα, κατά το πρότυπο της κυβέρνησης Παπαδήμου. Τέτοιες προϋποθέσεις για ένα ανάλογο πείραμα δεν υπάρχουν πολλές.
Σε όλες αυτές τις συζητήσεις μπορεί κάποιος να προσθέσει πολλά σενάρια ακόμα. Από οποιαδήποτε εξέλιξη, ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε πως δεν μπορεί ν' απουσιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω των 50 εδρών που του έδωσε ο εκλογικός νόμος. Ενδεχομένως βέβαια, όλα αυτά να παραμείνουν υποθετικά σενάρια και τίποτα παραπάνω. Ο χρόνος θα δώσει ασφαλείς απαντήσεις...