Το τηλεκοντρόλ ως προέκταση του μυαλού...

του Γιάννη Παντελάκη , protagon.gr

«Είσαι ο μεγαλύτερος κωλοτούμπας», «Nα γλείφεις τον Τσίπρα θέλεις;». Πρωινός σημερινός διάλογος του τηλεπαρουσιαστή Γιώργου Παπαδάκη με τον βουλευτή Άδωνη Γεωργιάδη. Έκαναν πως τσακώνονται, ο λόγος δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι παρήγαγαν θέαμα, αυτό έχει ανάγκη και ο ένας και ο άλλος. Το θέαμα ανεβάζει την τηλεθέαση από την οποία βγαίνουν ωφελημένοι και οι δύο. Ο τηλεπαρουσιαστής κοιτάζει τα νούμερα της AGB, τρίβει τα χέρια του και ανανεώνει το συμβόλαιό του, αυτό θέλει ένας τηλεοπτικός σταθμός, υψηλή τηλεθέαση. Ο πρώην υπουργός, αναζητά ακριβώς το ίδιο, να τον δουν πολλοί, να τον κρίνουν μαχητικό, να του ανεβάσουν τους πόντους και να τον θυμηθούν στις επόμενες κάλπες.
Ουσιαστικά, ο ένας ζει από τον άλλο, πάνε μαζί, έχουν αμοιβαία συμφέροντα και πορεύονται παράλληλα. Αν ο Παπαδάκης είχε μια διαφορετική τηλεοπτική συμπεριφορά, δεν θα είχε θέση στον σταθμό. Αν ο Άδωνις δεν τσίριζε και δεν προκαλούσε θέαμα, δεν θα τον καλούσε ο τηλεοπτικός σταθμός, κανένας ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός. Ο μικρός αυτός διαξιφισμός, δεν είναι παρά ένα παράδειγμα. Δεν αφορά μόνο τους συγκεκριμένους, αφορά τον συνολικό τρόπο με τον οποίο παρέχεται η πληροφόρηση σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές, αν μπορούμε να μιλάμε για πληροφόρηση.
Υπάρχουν μια σειρά από τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι, οι οποίοι είναι εξαιρετικοί σ' αυτό το είδος. Ξέρουν ποιους να καλούν στις εκπομπές τους, ξέρουν να δραματοποιούν τα όποια γεγονότα με τα οποία ασχολούνται, ξέρουν να ανεβοκατεβάζουν τους τόνους της φωνής τους, ξέρουν με δυο λόγια πως δεν θ' αφήσουν τον τηλεθεατή να πιάσει στο χέρι του το τηλεκοντρόλ. Υπάρχει και μια σειρά από πολιτικούς, οι οποίοι επίσης διακρίνονται για τις επιδόσεις τους στα τηλεοπτικά στούντιο. Είναι σχεδόν πάντα οι ίδιοι. Ξέρουν να διακόπτουν τον συνομιλητή, έχουν προσαρμόσει τον λόγο τους σε πετυχημένες, πιασάρικες ατάκες,γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα σε ποια κάμερα να κοιτάνε, είναι περιζήτητοι από τα τηλεοπτικά πάνελ.
Το ενδιαφέρον είναι πως τα θεάματα αυτά τα προτιμά ένα συντριπτικά μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, εκείνης τουλάχιστον που παρακολουθεί τηλεόραση και περιμένει από αυτήν να ενημερωθεί. Οι καμπύλες των μετρήσεων της AGB δείχνουν πως οι περισσότεροι τηλεθεατές αυτά ακριβώς θέλουν. Έναν Παπαδάκη και έναν Αδωνη. Αυτό σημαίνει άραγε πως οι πρωταγωνιστές του θεάματος, αυτοί που το προκαλούν δηλαδή, είναι... αθώοι; Δεν έχουν ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, επειδή έχουν την αποδοχή μεγάλου αριθμού τηλεθεατών; Μοιάζει με το ερώτημα του αυγού της κότας.
Από τη στιγμή που οι τηλεοπτικές συχνότητες αποτελούν δημόσια περιουσία (έστω και αν οι ιδιοκτήτες των καναλιών δεν έχουν καταθέσει ούτε ένα ευρώ για τη χρησιμοποίησή τους), νομίζω πως πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κανόνες σεβασμού. Του λόγου, της αισθητικής, της ουσίας. Βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, κανόνες, νόμοι και κώδικες υπάρχουν αλλά ποτέ δεν εφαρμόζονται. Από την άλλη, είναι τόσο σχετικές μερικές έννοιες, που χωράνε πολλές ερμηνείες. Ο Παπαδάκης, ο κάθε Παπαδάκης, θα ισχυριστεί ότι κάνει δημοσιογραφία, αυτή τη δημοσιογραφία και αυτή έχει απήχηση. Μπορεί να ισχυριστεί ό,τι θέλει, με ποιο μέτρο θα τον κρίνουμε;
Τους ίδιους λόγους μπορούν να επικαλεστούν ότι έχουν και οι πολιτικοί που παρελαύνουν στις εκπομπές αυτές. Μπορούν να ισχυριστούν ότι συμμετέχουν στις εκπομπές γιατί έτσι θέλουν οι ψηφοφόροι τους, γιατί έτσι μεταφέρουν τις απόψεις τους. Μύλος. Και χάος. Ίσως η μοναδική ελπίδα θα ήταν οι πολίτες να άλλαζαν συμπεριφορά. Να έκριναν πως όταν δημοσιογράφοι και πολιτικοί κοκορομαχούν για εντυπωσιασμό, δεν πρόκειται για πληροφόρηση αλλά για θέαμα. Δωρεάν έστω, αλλά θέαμα. Και το τηλεκοντρόλ τους να αποτελούσε μια προέκταση του μυαλού τους. Ίσως...