Σκωτία: Τα 300 χρόνια μιας δύσκολης Ένωσης

του Χάρη Ξενάριου , thetoc.gr

Η Σκωτία κατέκτησε την Αγγλία και κατακτήθηκε από αυτήν. Η ιστορία δύο βασιλείων που ενώθηκαν και δύο λαών που απλώς συγκατοικούν στο ίδιο νησί.

Μπορεί η Σκωτία να είναι στενά συνδεδεμένη με την Αγγλία τα τελευταία 307 χρόνια, όμως ποτέ δεν έπαψε να είναι μια ξεχωριστή χώρα, με έναν διαφορετικό λαό από αυτόν της Αγγλίας και έναν διαφορετικό πολιτισμό.

Η Σκωτία ήταν ανεξάρτητο κράτος από τους πρώιμους μεσαιωνικούς χρόνους. Οι περισσότεροι ιστορικοί τοποθετούν την ίδρυση του Βασιλείου της Σκωτίας το 843 μ.Χ. επί ηγεσίας του Κένεθ ΜακΑλπιν. Οι Άγγλοι με αλλεπάλληλες εισβολές προσπάθησαν κατακτήσουν τους βόρειους γείτονές τους, χωρίς ποτέ να το καταφέρουν.

Όταν η Σκωτία κατέκτησε ειρηνικά την Αγγλία

Ιάκωβος Στ'

Στις αρχές του 17ου αιώνα, στη Σκωτία βασίλευε ο Ιάκωβος Στ' και στην Αγγλία η Ελισάβετ Α'. Η Ελισάβετ – η αποκαλούμενη και «Παρθένος Βασίλισσα» δεν είχε νόμιμο διάδοχο. Στα τελευταία χρόνια της βασιλείας της είχε αναθέσει στον πρωθυπουργό της Ρόμπερτ Σεσίλ να συναντήσει μυστικά τον βασιλιά της Σκωτίας και να τον πείσει να αναλάβει και το δικό της βασίλειο μετά τον θάνατό της. Ετσι κι έγινε! Στις 24 Μαρτίου του 1603, η Ελισάβετ πεθαίνει και την ίδια μέρα ο Ιάκωβος Στ' γίνεται Βασιλιάς της Αγγλίας ως Ιάκωβος Α' και μεταφέρει την έδρα του στο Λονδίνο. Παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες βρέθηκαν να έχουν τον ίδιο αρχηγό κράτους, παρέμειναν ανεξάρτητες – έστω και τυπικά - για ακόμη 104 χρόνια.

Η δύσκολη ένωση

Το 1707 με την υπογραφή μια σειράς συνθηκών, τα δύο βασίλεια ενώθηκαν σχηματίζοντας το Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας. Πάντως οι Σκωτσέζοι δεν ξέχασαν ποτέ την διαφορετικότητά τους και την διεκδικούσαν επίμονα και ειρηνικά. Το «κίνημα για την αυτοδιοίκηση» με στόχο την ιδύση μιας εθνοσυνέλευσης ανεξάρτητης από το βρετανικό κοινοβούλιο του Λονδίνου, έκανε την εμφάνισή του το 1853. Δύο χρόνια αργότερα η κυβέρνηση του Λονδίνου δημιούργησε το υπουργείο Σκωτίας.

Χερμπερτ Ασκουιθ

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός της Βρετανίας Χερμπερτ Ασκουιθ συνέλαβε την ιδέα της «εξ ολοκλήρου αυτοδιοίκησης», με την καθιέρωση ενός γνήσιου ομοσπονδιακού συστήματος, στο οποίο η Αγγλία και η Σκωτία θα απολαμβάνουν ευρείας αυτονομίας και αυτοδιοίκησης, αλλά θα δρουν ως μια χώρα σε ζητήματα κοινού συμφέροντος. Το σχετικό νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο κοινοβούλιο, αλλά ξεχάστηκε λόγω του ξεσπάσματος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

«Το πετρέλαιο είναι της Σκωτίας»

Το 1949, η Βρετανία δεν είχε πια καμία σχέση με την Αυτοκρατορία πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η διαδικασία της απο-αποκιοποίησης βρισκόταν προ των πυλών. Ο Τζον ΜακΚόρμικ συνέταξε το λεγόμενο «Σύμφωνο της Σκωτίας» με το οποίο ζητούσε ευρεία αυτοδιοίκηση από το Λονδίνο. Το κείμενο υπέγραψαν δύο εκατομμύρια Σκωτσέζοι, δηλαδή το 40% του πληθυσμού, αλλά αγνοήθηκε από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα.

Το 1967 το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας εκλέγει τον πρώτο βουλευτή του στο κοινοβούλιο. Τρία χρόνια αργότερα, το κόμμα εκμεταλλεύτηκε πολιτικά τα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου που μόλις είχαν ανακαλυφθεί για να διακηρύξει ότι «Αυτό το πετρέλαιο ανήκει στη Σκωτία», κερδίζοντας μια διαρκώς αυξανόμενη δημοφιλία και όλο και περισσότερες έδρες σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.

1979: Το πρώτο δημοψήφισμα

Οι Σκωτσέζοι πολιτικοί εκμεταλλευόμενοι τις πολιτικές αδυναμίες των κυβερνήσεων του Λονδίνου που «διψούσαν» για υποστήριξη πέτυχαν την διενέργεια δημοψηφίσματος με ζητούμενο την «αυτοδιοίκηση» της χώρας τους. Υπέρ της αυτοδιοίκησης τάχθηκε το 52% των ψηφοφόρων, αλλά στις κάλπες προσήλθε μόλις το 32,9% των Σκωτσέζων, γεγονός που η κυβέρνηση του Λονδίνου εκμεταλλεύτηκε για να ακυρώσει το αποτέλεσμα, κάνοντας λόγο για απάθεια των εκλογέων.

1997: Επιτέλους Σκωτσέζικο Κοινοβούλιο

Από το 1979 έως το 1997 η «σιδηρά» διακυβέρνηση της Μάρκαρετ Θάτσερ και η προβληματική πολιτική του Τζον Μέιτζορ, έκαναν το ζήτημα της Σκωτίας να μοιάζει μακρινό και ξεχασμένο. Όμως η νίκη των Εργατικών του Τόνι Μπλέρ έφερε την αλλαγή. Ο υπουργός Σκωτίας Ντόναλντ Ντιούαρ, συμφώνησε στην διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος με στόχο την ίδρυση Σκωτσέζικου Κοινοβουλίου. Υπέρ τάχθηκε το 74,3% των πολιτών. Το Μάιου του 1999 διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη των μελών του σώματος.