Φύλακες ή σκυλοπνίχτες;

Σταύρος Καπάκος , avgi.gr

Τα δεξιά κόμματα εδώ και τρεις δεκαετίες μεταλλάσσονται βαθμιαία υιοθετώντας πιο αντιδημοκρατικές πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η αναθεώρηση της "στρατηγικής της ευημερίας", τη δεκαετία του '80, τα φιλελεύθερα κόμματα άρχισαν την πολιτική και ιδεολογική τους μετάλλαξη. Με απλά λόγια, στην αρχή στράφηκαν στον νεοφιλελευθερισμό, που ήταν μια απόπειρα υπέρβασης της κρίσης του παραγωγικού καπιταλισμού σε βάρος της εργασίας, και στη συνέχεια στον αρπακτικό καπιταλισμό, στη φούσκα των παραγώγων και των χρυσών χρηματιστικών προϊόντων.

Όσο τα φιλελεύθερα κόμματα μεταλλάσσονταν πολιτικά, τόσο σκλήραιναν και τις ιδεολογικές τους επιλογές αναθεωρώντας τις θεμελιώδεις αξίες, κληρονομιά της Γαλλικής Επανάστασης, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Κατακτήσεις που ήταν δεδομένες άρχισαν να αμφισβητούνται. Εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα περιορίζονται ή καταργούνται, ενώ οι οικονομικές ανισότητες, όχι μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και στο εσωτερικό των λεγόμενων μητροπόλεων, παίρνουν τεράστιες διαστάσεις.

Όσο η ισότητα και η αλληλεγγύη περιθωριοποιούνται στον βωμό του κέρδους, τόσο διευρύνεται το χάσμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Προτεραιότητα αποτελεί πλέον η ελευθερία, αφυδατωμένη όμως από την αξιακή δημοκρατική της διάσταση, αφού εκλαμβάνεται ως οικονομική ασυδοσία χωρίς κανόνες και περιορισμούς.

Τα τελευταία χρόνια έρχεται να προστεθεί σε αυτή την αντιδημοκρατική μετάλλαξη ένα ακόμη πιο ανησυχητικό στοιχείο, το μεταναστευτικό, που αξιοποιείται έντονα από τις πιο αντιδραστικές δυνάμεις. Η έκρηξη της ανεργίας και η όξυνση των οικονομικών αντιθέσεων αποδίδεται, από τις δυνάμεις της φασίζουσας Ακροδεξιάς, στους ρακένδυτους μετανάστες, που αναζητούν στην άλλοτε "ζώνη της ευημερίας", είτε την απόδραση από την οικονομική τους εξαθλίωση είτε τη διαφυγή τους από εμπόλεμες περιοχές και αιματηρές συγκρούσεις, τις οποίες, ορισμένες φορές, πυροδότησαν οι ίδιες οι δυτικές χώρες.

Η αμφισβήτηση των ουμανιστικών αξιών στηρίζεται πάνω σε στερεότυπα μισαλλοδοξίας λες και η ιστορία της ανθρωπότητας δεν ήταν μια συνεχής ιστορία μετακινήσεων. Κάποτε ο ρεπουμπλικανός, παρακαλώ, Λίνκολν, έλεγε: "Δίνοντας ελευθερία στους σκλάβους, διασφαλίζουμε την ελευθερία των ελεύθερων". Κάποτε...

Ο ρατσιστικός κίνδυνος είναι ισχυρός, αν και οι κοινωνικές αντιστάσεις παραμένουν επίσης ισχυρές. Οι συντηρητικές κυβερνήσεις, για να αποτρέψουν την ανοδική τάση των ακροδεξιών εθνικιστικών δυνάμεων, καταφεύγουν, αν δεν υιοθετούν, σε ορισμένες από τις μεθόδους των δυνάμεων αυτών, με αποτέλεσμα να τις καταστούν συζητήσιμες ως εναλλακτικές λύσεις.

Τέτοια είναι και η αντίληψη της Ευρώπης - φρούριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι, όμως, ένα υπαρκτό πρόβλημα, το μεταναστευτικό, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με κατανόηση, ευαισθησία και σχέδιο σε τοπικό, ευρωπαϊκό, αλλά και διεθνές επίπεδο, μετατρέπεται σε θρυαλλίδα αντιδημοκρατικής εκτροπής και ενίσχυσης των ρατσιστικών αντιλήψεων. Από εκεί και πέρα είναι πια δύσκολο να ξεχωρίσεις τους φύλακες από τους σκυλοπνίχτες...