Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

Πανεπιστήμια χωρίς κοινωνική ανέλιξη

  • Καπάκος Σ. 30.08.2013  , avgi.gr         
  •    
    Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας είχε ιστορικά μια ιδιαίτερη κοινωνική λειτουργία: ήταν ο κατεξοχήν θεσμός κοινωνικής κινητικότητας. Με άλλα λόγια, ήταν ο αναγκαίος θεσμός για την κοινωνική άνοδο των αποφοίτων και ως τέτοιος διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στην πολιτική νομιμοποίηση. Μετά τον εμφύλιο η τριτοβάθμια εκπαίδευση έγινε το όχημα για την κοινωνική άνοδο χιλιάδων αποφοίτων και τη μετακίνησή τους από τα κατά βάση αγροτικά και εργατικά στρώματα στη μεσαία τάξη και τη δημοσιοϋπαλληλία. Αυτή η νέα μεσαία τάξη μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων, εκπαιδευτικών και φροντιστών αποτέλεσε τη ραχοκοκαλιά της νομιμοποίσης του αστικού καθεστώτος καθώς συμβόλιζε τη δυνατότητα κοινωνικής ανόδου. Η σημασία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν κομβική, παρά τις εγγενείς υπερβολές που πήραν οι πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, καθώς η δυνατότητα κοινωνικής ανόδου προϋπέθετε την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι πανελλαδικές εξετάσεις, η διαδικασία επιλογής δηλαδή, είχαν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Επιπροσθέτως αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που η συμπαθής κοινότητα των φροντιστών δεν θεωρήθηκε ότι ασκούσε παρασιτική λειτουργία. Η λέξη παραπαιδεία, με την απαξιωτικό της σημασία, μπήκε αργότερα στο λεξιλόγιο και δεν αφορούσε μόνο στους φροντιστές αλλά και τους καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, που κέρδιζαν αρκετά με τα φροντιστήρια που έκαναν στους μαθητές τους!

    Η κοινωνική λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εξηγεί ώς έναν βαθμό και την αντίφαση μεταξύ του πολιτικού ριζοσπαστισμού των φοιτητών και της υποχώρησής του κατά τη διαδικασία της επαγγελματικής ανέλιξης.
    Όλα αυτά βεβαίως ενόσω γραμμή των αστικών δυνάμεων ήταν η λεγόμενη στρατηγική της ευημερίας, έστω με την ελληνική της ιδιαιτερότητα. Πριν από περίπου μιά δεκαπενταετία ξεκίνησε η βαθμιαία υποχώρηση της λειτουργίας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως θεσμού κοινωνικής ανόδου, άρχισε δηλαδή να μειώνεται ο κοινωνικός της ρόλος. Τα διδακτορικά και τα μεταπτυχιακά αντικατέστησαν εν μέρει τα πτυχία, ενώ με την έναρξη της οικονομικής κρίσης η τριτοβάθμια εκπαίδευση λειτουργεί περισσότερο ως θεσμός αύξησης του γενικότερου μορφωτικού επιπέδου, του μορφωτικού κεφαλαίου και πολύ λίγο ως θεσμός κοινωνικής ανόδου. Εξού και η μείωση των βάσεων σε άλλοτε περιζήτητες σχολές, που οδηγούν σε επαγγέλματα μηχανικών, δικηγόρων, εκπαιδευτικών, ακόμη και γιατρών καθώς η προοπτική τους είναι πλέον η φυγή στο εξωτερικό ή ελευθεροϋπαλληλία με μειωμένο κοινωνικό ρόλο και ακόμη πιό μειωμένα εισοδήματα.
    Αυτός είναι και ο λόγος που η διατυμπανιζόμενη προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς παραμένει στον αέρα παρά τις συνεχείς μεταρρυθμίσεις που εξαγγέλλονται ή αφορά ορισμένες μόνο πλευρές, όπως οι στρατιωτικές σχολές, παρά τη δραστική περικοπή των αποδοχών, ή τον τουριστικό κλάδο.
                          

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Πείτε μας την γνώμη σας...