Του Robert Fisk*

Εκείνοι οι Δυτικοί ηγέτες που μας λένε πως η Αίγυπτος παραμένει στο "δημοκρατικό" μονοπάτι πρέπει να θυμηθούν πως ο Μόρσι ήταν εκλεγμένος από πραγματικές, εγκεκριμένες από τη Δύση εκλογές.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου ένα πραξικόπημα δεν είναι πραξικόπημα. Ο στρατός κατέλαβε, καθαίρεσε και συνέλαβε τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο, ανέστειλε το Σύνταγμα, συνέλαβε τους συνήθεις υπόπτους, έκλεισε τους τηλεοπτικούς σταθμούς και έβγαλε τις ερπύστριες στους δρόμους της πρωτεύουσας. Όμως η λέξη "πραξικόπημα" δεν εκστομίστηκε -ούτε μπορεί να εκστομιστεί- από τα χείλη του Εκλεκτού Μπαράκ Ομπάμα. Ούτε ο απελπισμένος γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν τόλμησε να προφέρει την προσβλητική αυτή λέξη.
Δεν είναι πως ο Ομπάμα δεν ξέρει τι συμβαίνει. Ελεύθεροι σκοπευτές στο Κάιρο σκότωσαν 15 Αιγυπτίους αυτή την εβδομάδα από την ταράτσα του ίδιου πανεπιστημίου από το οποίο ο Ομπάμα είχε μιλήσει "απευθυνόμενος" στον μουσουλμανικό κόσμο το 2009.
Γιατί όμως αυτή η επιφυλακτικότητα; Ίσως γιατί εκατομμύρια Αιγύπτιοι απαίτησαν ακριβώς ένα τέτοιο πραξικόπημα -χωρίς να το ονομάζουν έτσι βέβαια- και κατά συνέπεια έγιναν ο πρώτος λαός παγκοσμίως που διεκδίκησε να γίνει πραξικόπημα πριν από το πραγματικό πραξικόπημα που τελικά έγινε; Ίσως γιατί ο Ομπάμα φοβάται πως αναγνωρίζοντας πως πρόκειται για πραξικόπημα θα ανάγκαζε τις ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις στο πιο σημαντικό αραβικό έθνος που είναι σε ειρήνη με το Ισραήλ; Ή ίσως γιατί οι άνθρωποι που οργάνωσαν το πραξικόπημα θα μπορούσαν να χάσουν για πάντα τα 1,5 δισ. δολάρια επιδότηση που παίρνουν από τις ΗΠΑ -σε αντίθεση με μία απλή καθυστέρηση των χρημάτων- αν τους έλεγαν πως όντως έκαναν πραξικόπημα;
Τώρα σε ό,τι αφορά το είδος της ιστορικής μνήμης που θα απολάμβανε ο Ομπάμα. Σε αυτή την παράξενη ομιλία του 2009 στο Κάιρο -στην οποία κατάφερε να αναφερθεί στην "εξάρθρωση" και όχι "απαλλοτρίωση" των παλαιστινιακών εδαφών- ο Ομπάμα έκανε την ακόλουθη αξιοσημείωτη παρατήρηση, η οποία τοποθετεί τα γεγονότα στην Αίγυπτο σήμερα σε μια μάλλον ενδιαφέρουσα προοπτική.
Υπήρχαν ορισμένοι ηγέτες, είπε, «που υποστήριζαν τη δημοκρατία μόνο όταν ήταν εκτός εξουσίας. Όταν είναι στην εξουσία, είναι αδίστακτοι καταπιεστές των δικαιωμάτων των άλλων. (...) Πρέπει να σέβεστε τα δικαιώματα των μειονοτήτων, καθώς και να συμμετέχετε με πνεύμα ανοχής και συμβιβασμού, να τοποθετήσετε τα συμφέροντα του λαού σας και των νόμιμων λειτουργιών της πολιτικής διαδικασίας πάνω από το κόμμα σας. Χωρίς αυτά τα συστατικά, οι εκλογές από μόνες τους δεν κάνουν την πραγματική δημοκρατία".
Ο Ομπάμα δεν το είπε αυτό στον απόηχο του πραξικοπήματος "που δεν ήταν πραξικόπημα". Ξεστόμισε αυτές τις λέξεις στην Αίγυπτο μόλις πριν από τέσσερα χρόνια. Και εν πολλοίς τα λόγια αυτά συνοψίζουν πού έκανε λάθος ο Μοχάμεντ Μόρσι. Ο Μόρσι συμπεριφέρθηκε στους Αδελφούς Μουσουλμάνους σαν αφεντικά και όχι σαν υπηρέτες του λαού, δεν έδειξε ενδιαφέρον για την προστασία της αιγυπτιακής χριστιανικής μειονότητας και μετά εξαγρίωσε τον αιγυπτιακό στρατό παρευρισκόμενος σε συνάντηση της Αδελφότητας στην οποία ζητήθηκε από τους Αιγύπτιους να συστρατευθούν στον ιερό πόλεμο της Συρίας, να σκοτώσουν σιίτες και να ανατρέψουν το καθεστώς Άσαντ.
Υπάρχει και ένα ξεχωριστό σημείο αναφορικά με τα γεγονότα των τελευταίων 48 ωρών στην Αίγυπτο. Κανείς δεν είναι πιο ευτυχισμένος, πιο ικανοποιημένος ή πιο συνειδητοποιημένος για την ορθότητα του δικού του εθνικού αγώνα κατά των «ισλαμιστών» και «τρομοκρατών» από τον Άσαντ.
Η Δύση ήθελε σαν τρελή να καταστρέψει τον Άσαντ, αλλά δεν κάνει απολύτως τίποτα όταν ο αιγυπτιακός στρατός καταστρέφει τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο διότι συμπαρατάχθηκε με τους ένοπλους ισλαμιστές αντιπάλους του Άσαντ. Ο στρατός αποκάλεσε του υποστηρικτές του Μόρσι "τρομοκράτες και ανόητους». Έτσι ακριβώς δεν αποκαλεί και ο Μπασάρ τους εχθρούς του; Δεν υπάρχει αμφιβολία γιατί ο Άσαντ μας είπε χθες πως κανείς δεν πρέπει να χρησιμοποιεί την θρησκεία για να πάρει την εξουσία. Προσθέστε ένα σαρδόνιο γέλιο εδώ -εκτός σκηνής, φυσικά.
Αλλά αυτό δεν απεμπλέκει τον Ομπάμα. Οι δυτικοί ηγέτες που μας λένε ήπια ότι η Αίγυπτος εξακολουθεί να είναι στον δρόμο προς τη «δημοκρατία», πως πρόκειται για μια "προσωρινή" περίοδο -όπως εκείνη τη "μεταβατική" κυβέρνηση που είχε συγκροτήσει ο στρατός- και ότι εκατομμύρια Αιγύπτιοι υποστηρίζουν το πραξικόπημα "που δεν είναι πραξικόπημα", πρέπει να θυμούνται ότι ο Μόρσι πράγματι εξελέγη σε πραγματικές εκλογές εγκεκριμένες από τη Δύση. Βέβαια , συγκέντρωσε μόνο το 51 τοις εκατό -ή 52 τοις εκατό- των ψήφων.
Σάμπως ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος κέρδισε πραγματικά τις πρώτες προεδρικές εκλογές; O Μόρσι κέρδισε στα σίγουρα μεγαλύτερο μερίδιο της λαϊκής ψήφου από τον Ντέιβιντ Κάμερον. Μπορούμε να πούμε πως ο Μόρσι έχασε την εντολή που του έδωσε η πλειοψηφία όταν έπαψε να υπηρετεί την πλειοψηφία των Αιγυπτίων. Σημαίνει κάτι τέτοιο όμως πως οι ευρωπαϊκοί στρατοί πρέπει να καταλαμβάνουν τις χώρες τους όποτε οι Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί πέφτουν κάτω από το 50% στις δημοσκοπήσεις; Kαι, ειρήσθω εν παρόδω, θα επιτραπεί στους Αδελφούς Μουσουλμάνους να συμμετέχουν στις επόμενες προεδρικές εκλογές της Αιγύπτου; Ή θα τους απαγορευτεί; Kαι αν συμμετέχουν, τι θα συμβεί αν ο υποψήφιός τους νικήσει πάλι;
To Iσραήλ ωστόσο πρέπει να είναι ευχαριστημένο. Ξέρει να αναγνωρίζει ένα πραξικόπημα όταν το βλέπει -και έχει βρεθεί να παίζει ξανά τον γνώριμο ρόλο του, αυτό της μόνης "δημοκρατίας" στη Μέση Ανατολή, και με το είδος των γειτόνων που καταλαβαίνει: στρατιωτικούς άρχοντες. Και αν οι πλούσιοι Αιγύπτιοι στρατιωτικοί άρχοντες λαμβάνουν καθαρά 1,5 δισ. δολάρια τον χρόνο από την Ουάσιγκτον -παρά την αναβολή- τότε στα σίγουρα δεν θα παίξουν με την ειρηνευτική συμφωνία της Αιγύπτου με το Ισραήλ, όσο μη δημοφιλές και αν είναι το Ισραήλ στον λαό για τον οποίο οργάνωσαν το πραξικόπημα-που-δεν-ήταν-πραξικόπημα. Να είστε σε αναμονή λοιπόν για την πρώτη αμερικανική αποστολή που θα επισκεφθεί τη χώρα όπου συνέβη το πραξικόπημα "που δεν ήταν πραξικόπημα". Και θα ξέρετε κατά πόσο πιστεύουν πως έγινε πραξικόπημα ή όχι από το ποιους θα συναντήσουν οι της αποστολής άμα τη αφίξει στο Κάιρο: τον στρατό.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον Independent την Τετάρτη 4 Ιουλίου
Μετάφραση Αναστασία Γιάμαλη