Παρασκευή 24 Αυγούστου 2012


Διοικητική μεταρρύθμιση-ηλεκτρονική διακυβέρνηση
Δήμητρα Χαλικιά, 23/08/2012


Εισαγωγή

Θεμελιώδη σκοπό της λειτουργίας των δομών της δημόσιας διοίκησης και της συνεισφοράς των στελεχών της αποτελεί, μεταξύ άλλων, η μέριμνα για παροχή φιλικών και αποτελεσματικών υπηρεσιών προς τον πολίτη.

Ταυτόχρονα, για την υποβοήθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με τη δημιουργία τοπίου προσέλκυσης επενδύσεων και βελτίωσης του πλαισίου προώθησης των εξαγωγών, απαιτείται η υποστήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας με όρους δημιουργίας λιγότερων γραφειοκρατικών εμποδίων για την άσκησή της.

Για την ανατροπή των χρόνιων παθογενειών της δημόσιας διοίκησης απαιτείται αφενός η καταγραφή των βασικών της προβλημάτων που οδηγούν σε μείζονα διοικητική αβελτηρία, δημιουργούν προϋποθέσεις επικράτησης συναλλαγής και διαφθοράς, μειώνουν την αποτελεσματικότητα κατά την εφαρμογή των πολιτικών, υπονομεύουν τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας και αφετέρου η εκπόνηση και υλοποίηση ολοκληρωμένων επιχειρησιακών σχεδίων δράσης αντιμετώπισής τους.

Βασικά προβλήματα και πλαίσιο λύσεων

[1] Ο νομοπληθωρισμός, η πολυπλοκότητα νομικών διατάξεων που μεταβάλλονται συνεχώς και η ύπαρξη αντικρουόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων καθιστούν δυσχερή και καθυστερούν την απονομή της δικαιοσύνης, ενώ, ταυτόχρονα, καλλιεργούν τη δυνατότητα αμφίσημων προσεγγίσεων και ερμηνειών και οδηγούν στην έκδοση αντιφατικών δικαστικών αποφάσεων, ενισχύοντας τη συχνότητα εμφάνισης φαινομένων διαφθοράς στις συναλλαγές του κράτους με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Απαιτείται άμεσα η ανάληψη πρωτοβουλίας για την ευρύτατη διεύρυνση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας, ώστε να καταργηθούν παρωχημένες ρυθμίσεις, να αναιρεθούν αντικρουόμενες διατάξεις και κατ’ αποτέλεσμα να διευκολυνθεί η εύρεση και εφαρμογή της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας. Παράλληλα, επιβάλλεται η ουσιαστική εφαρμογή του νόμου για τη ρυθμιστική διακυβέρνηση, τις αρχές, τις διαδικασίες και τα μέσα καλής νομοθέτησης, προκειμένου, σωρευτικά, να διασφαλισθεί το βέλτιστο λειτουργικό αποτέλεσμα.

[2] Η επικοινωνία των υπηρεσιών με τους πολίτες και τους εκπροσώπους της επιχειρηματικότητας χαρακτηρίζεται από πρωτοφανή γραφειοκρατία, αποτέλεσμα της λειτουργίας τραγικά ανορθολογικών δομών. Σε κάθε δημόσια υπηρεσία εξελίσσεται πλήθος διαδικασιών που πλέον έχουν καταστεί αυτοσκοπός για τη διοίκηση, χωρίς την ύπαρξη μηχανισμού για την ex-ante, on-going και ex-post αποτίμησή τους. Επιπλέον, καθημερινά, χιλιάδες πολίτες και εκπρόσωποι της επιχειρηματικότητας υπόκεινται στη βάσανο της επιτομής του ανορθολογισμού: την αναζήτηση «πιστοποιητικών» τα οποία απαιτούνται από τη διοίκηση. Οι πολίτες επισκέπτονται μία δημόσια υπηρεσία για να αιτηθούν, την επισκέπτονται εκ νέου για να παραλάβουν τα περίφημα έγχαρτα «πιστοποιητικά», προκειμένου, ακολούθως, να τα προσκομίσουν σε κάποια άλλη υπηρεσία για τη διεκπεραίωση μιας υπόθεσής τους. Τα ΚΕΠ, στη διάσταση αυτή, λειτουργούν για λογαριασμό των πολιτών αναλαμβάνοντας την ανεύρεση κάποιων πιστοποιητικών. Ουσιαστικά τα ΚΕΠ υπηρετούν την κεφαλαιοποιημένη έκφραση των τύψεων της διαχρονικά ανορθολογικής διοίκησης απέναντι στους πολίτες.

Αποτελεί έργο μείζονος σημασίας η απλούστευση των διαδικασιών κατά τη συνεργασία των πολιτών και της επιχειρηματικότητας με τις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει, μετά από ώριμη μελέτη, να οριστικοποιηθεί νέα δομή των οργανισμών των Υπουργείων και να ολοκληρωθεί η αναοριοθέτηση της κρατικής δράσης δια της ορθολογικής μεταφοράς αρμοδιοτήτων, της ανακατανομής στελεχών της διοίκησης και της αναδιανομής οικονομικών πόρων μεταξύ φορέων της κεντρικής κυβέρνησης, των αποκεντρωμένων διοικήσεων, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ και λοιπών φορέων της γενικής κυβέρνησης.

Στα πανεπιστημιακά εγχειρίδια της Διοικητικής Επιστήμης περιγράφεται με σαφήνεια η ανάγκη ροής απλουστευμένων διαδικασιών, οι οποίες υποστηρίζουν είτε παροχή υπηρεσιών προς τον πολίτη και την επιχειρηματικότητα, είτε ελεγκτικές ανάγκες. Δυστυχώς, στη δημόσια διοίκηση της χώρας μας καταγράφεται πληθώρα περιττών διαδικασιών που απλώς υπηρετούν τις ανορθολογικές διοικητικές δομές και τους χρήστες τους, ταλαιπωρούν βάναυσα τους πολίτες και τους εκπροσώπους της επιχειρηματικότητας, δυσαρεστούν αφόρητα και αποθαρρύνουν τους ίδιους τους δημόσιους υπαλλήλους και προκαλούν υψηλό κόστος κατά τη λειτουργία του συστήματος.

Η κατάργηση της απαίτησης για αυτοπρόσωπη παρουσία των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες, μέσω της ανάπτυξης και αξιοποίησης πληθώρας χρήσιμων και φιλικών ψηφιακών υπηρεσιών, θα βελτίωνε σημαντικά το επίπεδο παροχής υπηρεσιών, ενώ παράλληλα είναι μείζονος σημασίας για τη μείωση της συναλλαγής και της διαφθοράς.

Στην προσπάθεια δραστικής μείωσης της ταλαιπωρίας των πολιτών για την παραλαβή κάθε είδους «πιστοποιητικών» και την υποβοήθηση διεκπεραίωσης πολύπλοκων και χρονοβόρων διαδικασιών αδειοδότησης, η λύση είναι γνωστή και ώριμη στο χώρο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης: κάθε σχετική διαδικασία πρώτα απλουστεύεται διοικητικά ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ακολούθως αναπτύσσονται ψηφιακές υπηρεσίες τύπου Government-to-Government (G2G) για την ασφαλή ροή πληροφορίας απευθείας μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων φορέων σε περιβάλλον διαλειτουργικότητας και τέλος θεσμοθετείται η αποκλειστικά ηλεκτρονική μεταβίβαση της απαιτούμενης πληροφορίας μεταξύ των φορέων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η αρτιότητα και ταχύτητα μετάδοσης της απαιτούμενης – και μόνο - πληροφορίας, με ελάχιστο κόστος, χωρίς διακίνηση έγχαρτων «πιστοποιητικών», χωρίς απώλεια χρόνου από τους πολίτες και την επιχειρηματικότητα, με αναίρεση κάθε προϋπόθεσης διαφθοράς και συναλλαγής.

Για να αντιμετωπιστεί άμεσα το πρόβλημα αυτό, προτιθέμεθα να καλέσουμε άμεσα το σύνολο των Υπουργείων και να ζητήσουμε να καταγραφούν ή επικαιροποιηθούν, σε φθίνουσα σειρά προτεραιότητας ανά τομέα πολιτικής, το αντικείμενο επαφής των πολιτών και της επιχειρηματικότητας με τη δημόσια διοίκηση. Ακολούθως θα ζητήσουμε, σε συγκεκριμένο χρόνο, να απλουστευθεί κάθε διαδικασία χωριστά ώστε να μειωθούν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και να αναπτυχθούν ψηφιακές υπηρεσίες τύπου G2G. Ενδεικτικό παράδειγμα υψηλής προτεραιότητας για την αναίρεση της γραφειοκρατίας αποτελεί η διαδικασία αδειοδοτήσεων κάθε είδους. Όλα αυτά μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα, να υλοποιηθούν με γοργό ρυθμό και με διασφαλισμένη χρηματοδότηση από πόρους του ΕΣΠΑ, όπως μας πληροφόρησαν ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες.

Προϋποθέσεις χρηματοδότησης

Για την υλοποίηση του συνόλου των προεκτεθεισών δράσεων πρόβλημα χρηματοδότησης δεν υφίσταται: το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση», του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, διαθέτει ακόμη μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που μπορούν να αξιοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2015. Η επιχειρησιακή ικανότητα των υπηρεσιών διαχείρισης του προγράμματος για τη χρηματοδοτική υποστήριξη Υπουργείων και λοιπών δημοσίων φορέων είναι δεδομένη.

Η χρηματοδότηση, όμως, απαιτεί ως συνθήκη sine qua non την καταγραφή ξεκάθαρων στόχων ανά τομέα πολιτικής (που δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα), την εκ μέρους των Υπουργείων ανάπτυξη μεταρρυθμιστικών προσεγγίσεων για βαθιές τομές, την έμπρακτη βούλησή τους για υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων με την υιοθέτηση και αποτελεσματική εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης, την εκ μέρους τους ουσιαστική και καθημερινή παρακολούθηση της υλοποίησης.

Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται, επιπλέον, επιχειρησιακή ικανότητα της διοίκησης και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ της πληθώρας των ικανότατων στελεχών του δημόσιου τομέα, με γνώσεις και εμπειρία, και των στελεχών των αναδόχων συμβουλευτικών εταιρειών και επιχειρήσεων πληροφορικής και επικοινωνιών, όπου απαιτείται.

Επίλογος

Στις σημερινές κρίσιμες συνθήκες, στο απαιτούμενο πλαίσιο αλλαγής παραδείγματος για τη χώρα μας, πρέπει να αναστοχαστούμε δημιουργικά, να αναζητήσουμε διαρθρωτικές αλλαγές ενταγμένες σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, προσανατολισμένο στη διεύρυνση καλά στοχευμένων δημοσίων επενδύσεων, στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και στην επέκταση των εξαγωγών, στον αντίποδα του υφιστάμενου χρεοκοπημένου μοντέλου της επικράτησης του άμετρου κρατισμού και της κατανάλωσης με χρήματα από δανεισμό.

Έστω και την ύστατη ώρα, για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, της διαφθοράς, της συναλλαγής, της παράνομης προσοδοθηρίας, η πολιτεία οφείλει να προχωρήσει με τόλμη, μαζί με την κοινωνία και τα ώριμα στελέχη της διοίκησης, σε μείζονες δομικές μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης, σε ρηξικέλευθες τομές με ανθρώπινο πρόσωπο και σεβασμό στο κοινωνικό κράτος, με ορθολογική στόχευση και γοργούς ρυθμούς. Δεν διεκδικώ τον τίτλο της «Κασσάνδρας» αλλά όλα δεν φαίνεται να υπάρχει συνολικός σχεδιασμός του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Αυτά που κουβεντιάζονται είναι «μέτρα» . ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΣΤΟΧΟΥΣ και ΜΕΤΡΗΣΙΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. Είναι ακόμη νωρίς για να διεκδικήσουμε ως ΔΗΜΑΡ την εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής με στόχο την αναδιάρθρωσης της Δημόσιας Διοίκησης . Αλλιώς, θα έχουμε συμβάλλει ανεπανόρθωτα την διάλυση της διαλυμένης ήδη Δημόσιας διοίκησης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Πείτε μας την γνώμη σας...