του Martin Wolf
Μπορεί να συμβούν κρίσεις στο ισοζύγιο πληρωμών μιας νομισματικής ένωσης;
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση είναι ανεπιφύλακτα «ναι». Είναι γεγονός ότι δεν είναι δυνατόν να συμβαίνουν νομισματικές κρίσεις μέσα σε μια νομισματική ένωση. Με την προϋπόθεση ότι αυτή είναι αξιόπιστη. Οι νομισματικοί κίνδυνοι επιστρέφουν αθόρυβα τη στιγμή που εκείνη δεν θα είναι αξιόπιστη.
Όμως, τα ισοζύγια πληρωμών και οι νομισματικές κρίσεις δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η κρίση πληρωμών σε μια ένωση μπορεί να εκδηλωθεί με δύο τρόπους: ως πιστωτική κρίση ή ως περιφερειακή οικονομική διολίσθηση.
Ας αρχίσουμε με την πιο βασική αρχή: το μεμονωμένο άτομο. Μπορεί να συμβεί κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών κάποιου ατόμου; Οπωσδήποτε…
Μια χώρα είναι το σύνολο των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται μέσα σε έναν φυσικό χώρο. Αυτό που καθορίζει τη χώρα, για τους σκοπούς του άρθρου, είναι η απουσία δημοσιονομικών μεταβιβάσεων διασυνοριακά, αλλά η παρουσία τους εντός.
Μέσα σε μια χώρα, οι άνθρωποι δραστηριοποιούνται σε δύο είδη παραγωγής: εμπορεύσιμα και μη εμπορεύσιμα. Τα πρώτα είναι αγαθά και υπηρεσίες που μπορούν να εξαχθούν εύκολα από αυτήν. Τα δεύτερα είναι αγαθά, και ιδιαίτερα υπηρεσίες, που μπορούν να καταναλωθούν μόνο από όσους ζουν μέσα σε αυτήν.
Η κατανάλωση εμπορεύσιμων σε ένα κράτος πρέπει να ισοδυναμεί με την παραγωγή εμπορεύσιμων, συν τις καθαρές πωλήσεις χρηματοοικονομικών διεκδικήσεων και πραγματικών ενεργητικών στους ξένους, κυρίως με προσφορά ή λήψη δανείων. Η παραγωγή μη εμπορεύσιμων πρέπει να ισοδυναμεί με την κατανάλωση μη εμπορεύσιμων…
Όταν μια χώρα έχει έλλειμμα πληρωμών και είναι αδύνατον να χρηματοδοτηθεί, θα πρέπει να κόψει τις δαπάνες σε εμπορεύσιμα και, μέσα από τη διαδικασία, θα υποφέρει με υψηλή ανεργία.
Αν έχει δικό της νόμισμα, η περιστολή του ισοζυγίου πληρωμών θα λειτουργήσει γιατί οι περικοπές στους προϋπολογισμούς αποδίδουν στο σύνολο των ατόμων και των επιχειρήσεων που λειτουργούν μέσα σε αυτήν. Σε μια χώρα χωρίς δικό της νόμισμα, η περιστολή θα φανεί με την επιδείνωση της πιστοληπτικής ικανότητάς της (περιλαμβανομένης της κυβέρνησης) κι όχι με νομισματική κρίση.
Ας δούμε τώρα μια ευρύτερη περιοχή. Θα την προσδιορίσουμε, για ευκολία, σαν περιοχή όπως η χώρα, μόνο που υπάρχουν διασυνοριακές δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, σε περίπτωση σοκ. Τότε, η αποκοπή της ιδιωτικής χρηματοδότησης στους προϋπολογισμούς των κατοίκων θα ισοφαριστεί σε έναν βαθμό με την αύξηση των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων.
Το καλό με αυτές τις μεταβιβάσεις είναι ότι περιορίζουν το σοκ στις περιφερειακές δαπάνες, στηρίζοντας τα εισοδήματα. Το κακό είναι ότι μειώνουν τα κίνητρα για προσαρμογή. Στην περίπτωση της ευρωζώνης, αυτές οι μεταβιβάσεις υπάρχουν, αλλά τις καθορίζει κυρίως η ΕΚΤ.
Το βασικό νόημα αυτού του επιχειρήματος είναι αρκετά απλό. Οι περιστολές στο ισοζύγιο πληρωμών δεν έχουν εξαφανιστεί, σε καμία περίπτωση, σε μια νομισματική ένωση. Υπάρχουν όπως υπήρχαν πάντα. Η διαφορά βρίσκεται στον μηχανισμό προσαρμογής, στο νόμισμα που έχει απομακρυνθεί. Όμως ένας μηχανισμός προσαρμογής μπορεί να γίνει επίσης αιτία κρίσης. Οπότε και αυτή η πιθανότητα έχει εξαφανιστεί.
Είναι πλέον εμφανές ότι η μεταστροφή από τη νομισματική στην πιστωτική κρίση φέρνει μεγαλύτερους κινδύνους, γιατί η δεύτερη απειλεί να ρίξει οποιοδήποτε οικονομικό σύστημα μεγάλης ενοποίησης. Μια νομισματική κρίση συνήθως δεν προκαλεί κάτι τέτοιο, εκτός κι αν οι χώρες δανείζονται πολύ σε ξένο νόμισμα. Αυτό συμβαίνει συχνά σε αναδυόμενες οικονομίες. Ιστορικά ισχύει πάντα στις ευρωπαϊκές χώρες.
Οπότε η ευαισθησία των μελών της ευρωζώνης σε σοβαρές κρίσεις έχει αυξηθεί, αντί να έχει μειωθεί, με την ενοποίηση. Επιπλέον, όπως έχουν τα πράγματα, η ευρωζώνη δεν διαθέτει λειτουργικό μηχανισμό ώστε να αντιμετωπίσει τις κρίσεις αξιόχρεου που προκαλούν οι μεταβολές στις περιστολές ισοζυγίων πληρωμών (ή, για να είμαι ακριβής, η μεταβαλλόμενη δυνατότητα των κατοίκων να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση στις διεθνείς αγορές). Εάν και όταν συμβεί αυτό, θα σταματήσει να αμφισβητείται η βιωσιμότητα της νομισματικής ένωσης.
ΠΗΓΗ: FT.com/euro2day.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μας την γνώμη σας...